Akronimy - Ratownictwo Medyczne.

Jakie występują AKRONIMY w Medycynie Ratunkowej i co oznaczają. Jest ich bardzo dużo tak więc liczę na waszą pomoc w aktualizacji wpisu :) !

Trudna intubacja - skrót MWOP

M - skala Mallampetiego - waha się od I do IV i zależy od tego co widzi się po otwarciu ust pacjenta. Generalnie im więcej pkt tym gorsze warunki intubacji. (I - widoczne całe migdałki lub loże migdałkowe, II widoczna górna połowa migdałków lub ich loży, III widoczne podniebienie miękkie i twarde, IV widoczne jedynie podniebienie twarde)

W - wymiary 3-3-1 - wymiary pomagają w określeniu trudności intubacji. Idealne odległości to : 3 - możliwość włożenia 3 palców pod brodę pacjenta pomiędzy kość gnykową a środkową część żuchwy, 3 - pacjent powinien otworzyć usta na tyle szeroko aby pomiędzy siekaczami szczęki i żuchwy zmieściły się 3 palce, 1 - pacjent powinien wysunąć żuchwę do przodu na tyle by dolne zęby znajdowały się 1 palec przed siekaczami.

O - odchylenie - w stawie szczytowo-potylicznym odchylenie głowy u poszkodowanego bez podejrzenia urazu kręgosłupa szyjnego do pozycji węszącej znacznie ułatwia uwidocznienie wejścia do krtani.


P - patologia - wszelkie objawy świadczące o niedrożności dróg oddechowych wynikającej z zachorowania lub urazu (obrzęk, zakażenie, oparzenie, uraz penetrujący lub tępy). Jest to szczególnie istotne ponieważ obturacja górnych dróg oddechowych (objawiająca się stridorem)jest przeciwwskazaniem do szybkiej indukcji przed intubacją. "

-------------------------------------------------------------------------

STOP DOS 

skaleczenie, 
tkliwość, 
otarcia, 
penetrowanie, 
deformacja, 
oparzenia, 
stłuczenia (uraz)

-------------------------------------------------------------------------

TON 

trzeszczenia, 
obrzęk, 
niestabilność (uraz)

-------------------------------------------------------------------------

Ocena pacjenta według schematu ABCDE  

A - airway – drogi oddechowe

ocena drożności dróg oddechowych – jeżeli pacjent jest przytomny i odpowiada logicznie na pytania, świadczy to o zachowanym wydolnym oddechu i właściwej perfuzji mózgowej

u pacjentów o ograniczonej świadomości może wystąpić niedrożność dróg oddechowych lub też niewydolność oddechowa mogła doprowadzić do upośledzenia stanu świadomości

zwrócenie uwagi na wszystkie odgłosy słyszalne podczas oddychania, pracę dodatkowych mięśni oddechowych, przyjmowaną przez niego spontanicznie pozycję

działania: rękoczyny udrażniające drogi oddechowe i zabezpieczenie przyrządowe dróg oddechowych 

B – breathing – oddychanie

ocena oddechu – patrz, słuchaj, wyczuj – należy policzyć liczbę oddechów, ocenić ich głębokość, tor oddechowy oraz ocenić ruchomość klatki piersiowej i symetrię ruchów

zwrócenie uwagi na kolor skóry (sinica), jej wilgotność, wypełnienie żył szyjnych, dodatkowe dźwięki oddechowe (bulgotanie, stridor, świsty), położenie tchawicy we wcięciu mostka

badanie palpacyjne klatki piersiowej (pod kątem odmy podskórnej, złamania żeber), osłuchiwanie pól płucnych, opukiwanie

podłączenie pulsoksymetru i zanotowanie wyniku saturacji hemoglobiny tlenem

działania: tlenoterapia , wspomaganie oddechu lub oddech zastępczy

C – circulation – krążenie

ocena koloru skóry (sinica, bladość, marmurkowanie), jej ocieplenie oraz ocena nawrotu kapilarnego

wypełnienie bądź zapadnięcie żył szyjnych

równoczesna ocena tętna na tętnicy obwodowej i dużej (obecność, częstość, miarowość, symetria i wypełnienie)

pomiar ciśnienia tętniczego

osłuchanie tonów serca – głośność, dźwięki dodatkowe, ocena zgodności tonów serca z tętnem

poszukiwanie cech ewentualnego krwawienia zewnętrznego lub wewnętrznego

ocena i monitorowanie diurezy – wprowadzenie cewnika do pęcherza moczowego

działania: uzyskanie dostępu donaczyniowego, pobranie krwi do badań, podanie płynów (jeśli jest to konieczne), monitorowanie EKG, wykonanie 12-odprowadzeniowego EKG

D – disability – ocena zaburzeń świadomości

wykluczenie i leczenie zaburzeń w zakresie ABC

ocena stanu świadomości za pomocą skali AVPU (tab. 1.) lub skali Glasgow (Glasgow Coma Scale – GCS; tab. 2.)

ocena wielkości źrenic, ich symetrii i reakcji na światło

ocena poziomu glikemii

ewentualna szybka ocena stanu neurologicznego – symetrii czucia i ruchomości w kończynach 

E – exposure – ekspozycja pacjenta

odsłonięcie i zbadanie innych obszarów ciała

palpacyjna ocena jamy brzusznej (tkliwość, bolesność, objawy otrzewnowe, perystaltyka)

obecność tętna na tętnicach pachwinowych, symetria

ocena kończyn (obrzęki, żylaki, zmiany pozakrzepowe)

-------------------------------------------------------------------------

AVPU/PGBN

A – alert / P – Przytomny (świadomy i zorientowany)

V – verbal / G – reaguje na Głos (przytomny, ale splątany lub podsypiający) ,
P – pain / B – reaguje na bodźce Bólowe, 
U – unresponsive / N – Nie reaguje na bodźce (bez odruchu wymiotnego i kaszlowego)

-------------------------------------------------------------------------

Wywiad SAMPLE QPRST 

S (symptoms) - objawy
A (allergies) - alergie
M (medications) - zażywane leki
P (pertinent medical history) - przeszłość chorobowa / ciąża
L (last meal) - ostatni posiłek
E (event leading up to the injury or ilness) - okoliczności zdarzenia

O (onset of event) - od kiedy zaczęły się objawy
P (provocation) - prowokacja (co wywołuje objawy)
Q (quality of pain) - jakość objawu (kłuje, piecze, rozpiera)
R (region and radiation) - gdzie boli, i czy gdzieś promieniuje
S (severity) - siła natężenia bólu w skalo od 0 do 10
T (time/signs) - trwanie objawu

-------------------------------------------------------------------------

HAK MON - OZW 1. 

H – heparyna; podstawą postępowania w OZW jest wdrożenie leczenia przeciwkrzepliwego oraz przeciwpłytkowego. Heparyna jest lekiem przeciwkrzepliwym, który uniemożliwia dalsze tworzenie zakrzepu blokującego przepływ w naczyniu wieńcowym. Wyróżnić możemy heparynę niefrakcjonowaną oraz heparyny drobnocząsteczkowe (endoksyparyna, biwalirudyna). Dawka heparyny niefrakcjonowanej w OZW wynosi 60-70 j.m./kg m.c. i.v. (maksymalnie 5000 j.m.), jeśli dotychczas nie stosowano biwalirudyny lub endoksyparyny. Dawkowanie heparyn drobnocząsteczkowych wynosi odpowiednio dla: endoksyparyny 0,5 mg/kg i.v. i biwalirudyny 0,75 mg i.v.

 A – aspiryna; podstawą leczenia przeciwpłytkowego jest znany wszystkim kwas acetylosalicylowy (ang. acetylosalicylic

acid, ASA), który blokuje agregację płytek krwi. Należy go stosować u wszystkich pacjentów, z wyłączeniem osób uczulonych na salicylany, w dawce 300 mg p.o. Choroba wrzodowa nie stanowi przeciwwskazania do stosowania ASA w OZW.

 K – klopidogrel; lek ten jest przedstawicielem inhibitorów receptora ADP, których efektem działania, podobnie jak aspiryny, jest blokowanie zlepiania się płytek krwi. Wytyczne zalecają, co prawda, stosowanie nowych leków z tej grupy, jakimi są prasugrel (dawka: 60 mg p.o.) oraz tikagrelor (dawka: 180 mg p.o.), które charakteryzują się szybszym i efektywniejszym działaniem, niemniej jednak ich wadą jest bardzo wysoka cena ograniczająca ich dostęp w Systemie Ratownictwa Medycznego. Stąd też nadal powszechnie stosowany jest klopidogrel w dawce 600 mg p.o. Niektóre ośrodki kardiologii inwazyjnej preferują stosowanie leków nowej generacji (prasugrel lub tikagrelor), nawet jeśli mają być  one podane dopiero na terenie pracowni hemodynamiki. Dlatego też przed podaniem leków z grupy inhibitorów receptora ADP rozsądnie jest skontaktować się z dyżurnym kardiologiem interwencyjnym pracowni, do której ma trafić pacjent.

M – morfina; leczenie przeciwbólowe jest

bardzo ważne nie tylko ze względów humanitarnych. Ból wiąże się z aktywacją współczulną, która powoduje skurcz naczyń i zwiększa obciążenie mięśnia sercowego. Celem leczenia bólu należy stosować morfinę w dawkach frakcjonowanych

(po 2,5 mg i.v.) do ustąpienia dolegliwości. Z uwagi na działania niepożądane można rozważyć podanie leku przeciwwymiotnego, np. metoklopramidu. W postępowaniu w OZW nie należy stosować celem uśmierzania bólu środków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. ketonal), gdyż mogą zwiększać wykrzepianie w naczyniach wieńcowych.

O – tlen; jak się okazuje, tlen nie jest lekiem na całe zło. Jego powszechne stosowanie w przypadku ostrego niedokrwienia

mięśnia sercowego może być niekorzystne. Wynika to z możliwości tworzenia wolnych rodników, które uszkadzają błony komórkowe. Tlen jest zatem zalecany w ściśle określonych sytuacjach: hipoksji (SpO2 < 94%), duszności, niewydolności

serca (zastój nad polami płucnymi) lub we wstrząsie.

N – nitraty; azotany są kolejnym lekiem, których nie podaje się rutynowo w OZW. Można je stosować celem kontroli dolegliwości dławicowych po uprzednim wykluczeniu przeciwwskazań. Są nimi: hipotensja, przyjmowanie inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 (sildenafil, tadalafil,wardenafil) oraz zawał prawej komory.

-------------------------------------------------------------------------

SIRS- zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej 

(Systemic Inflammatory Response Syndrome) 

Rozpoznaje sie przy 2 z wymienionych:

-czynność serca powyżej 90 uderzeń na minutę

-temperatura ciała poniżej 36 °C lub powyżej 38 °C

-częstość oddechów spontanicznych powyżej 20 na minutę; w badaniu gazometrycznym krwi tętniczej PaCO2 poniżej 4,3 kPa (32 mmHg)

-------------------------------------------------------------------------

PMS - ocena kończyn po urazie

puls, 
motoryka, 
sensoryka --> 

-------------------------------------------------------------------------

Ocena bólu w klatce piersiowej - skrót CHESTPAIN 

C - Commenced whem (kiedy się rozpoczął)
Kiedy ból się rozpoczął, czy początek był związany z czymś konkretnym, wysiłkiem, aktywnością, zaburzeniem emocjonalnym ?

H- History/risk factors (Wywiad/czynniki ryzyka)
Czy pacjent leczy się z powodu chorób serca, czy wśród najbliższych występowały choroby serca, czy obecne są inne czynniki ryzyka, takie jak cukrzyca, palenie tytoniu, nadciśnienie, otyłość

E - Extra symptoms (dodatkowe objawy)
Czy bólowi towarzyszą inne odczucia, czy pacjent jest zdenerwowany, spocony, czy czuje kołatanie serca, czy jest mu duszno, czy czuje nudności, zawroty głowy, osłabienie.

S - Stays/radiates (ograniczenie/ promieniowanie bólu)
Czy ból pozostaje w jednym miejscu, czy promieniuje lub przemieszcza się do jakichkolwiek innych obszarów ciała, dokąd.

T - timing (zależności czasowe)
Jak długo trwa ból, jak długo trwa ten epizod, ile minut, czy ból jest ciągły, czy pojawia się i znika, kiedy stał się ciągły.

P - Place (miejsce)
Gdzie boli, sprawdź bolesność pkt za pomocą palpacji

A - Alleviates (łagodzenie), Aggravates( nasilanie)
Co łagodzi ból, odpoczynek, zmiana pozycji, głębokie oddychanie. Co nasila ból wysiłek, zmiana pozycji, głębokie oddychanie.

I - Intensity (natężenie)
jak silny jest ból

N - Nature (charakter)
Poproś pacjenta o opisanie bólu nie sugeruj określeń ! "

-------------------------------------------------------------------------

ZORO-BOSS czyli to na co trzeba zwrócić uwagę przy badaniu urazowym

Z-zniekształcenia

O- otarcia

R-rany

O-obrzęki

B- bolesność

O-oparzenia

S-skaleczenia

S-stłuczenia

-------------------------------------------------------------------------

ICP - Intracranial pressure/wzmożone ciśnienie śródczaszkowe - krwiak, obrzęk, udar

-------------------------------------------------------------------------

Leki podawane dotchawiczo (e.t)

W - wazopresyna

L - lignocaina

A- atropina

N - Naloxon

E - epinefryna (adrenalina)

-------------------------------------------------------------------------

FAST dla udaru

F - face/twarz

A - arms/ramiona

S - speach/mowa

T - time/czas który działa na niekorzyść

-------------------------------------------------------------------------

Wstępna ocena dziecka na wejściu

S-świadomość

O-oddech

S-skóra 

-------------------------------------------------------------------------

DOPES - przyczyny nagłego pogorszenie się stanu pacjenta zaintubowanego.

D - diplacement - przemieszczenie rurki intubacyjnej

O- obstruction - zatkanie rurki intubacyjnej

P- pneumotorax - odma prężna

E -equipment - problemy ze sprzętem

S - stomach - rozdęcie żołądka

------------------------------------------------------------------------

Odwracalne przyczyny NZK. 

4H:

- hipoksja

- hipowolemia

- hipotermia 

- hipo/hiperkalemia

4T:

- odma prężna (Tension pneumothorax),

- tamponada ,

- zaburzenia toksyczne (Toxic),

- zatorowość , niedrożność naczyń zakrzepowo-zatorowa (Thrombo-embolic).
-------------------------------------------------------------------------
O - SHIIT MAAN ! i zaostrzenie Astmy nie straszne

O - (oxygen) tlen (8l/min)
S - salbutamol (5 mg w nebulizacji)
H - hydrokortyzon (200 mg i.v.)
I - ipratropium* (z nebulizatora – 0,25–0,5 mg, z salbutamolem w nebu.)
I- infuzja dożylna (edycja własna - Kuba)
T - teofilina* (wstępnie 5 mg/kg w ciągu 20 min, i.v.)

M - magzez (1,0–2,0 g w ciągu 20 min i.v)
A- adrenalina (edycja własna - Kuba) adrenalina 0,5 mg i.m.
AN - anestezjolog

* - leki, których ratownik nie może samodzielnie stosować

- dawki dla osób dorosłych.
-------------------------------------------------------------------------
Ocena stanu dziecka - akronim SIGNS...

"Na podstawie badania oceniającego stan kliniczny dziecka przeprowadzony według SIGNS można ocenić w punktach obecność danego objawu, bądź jego brak, co pozwala później podjąć decyzję co do postępowania z dzieckiem.

- Substernal retraction (wciąganie przyczepów przepony);

- Intercostal retraction (wciąganie przestrzeni międzyżebrowych);

- Grunting on expiration (stękanie w czasie wydechu);

- Nasal flaring (poruszanie skrzydełkami nosa);

- See – saw respiration (obserwowanie toru oddechowego, dynamiki oddechowej);

Jeśli suma uzyskanych punktów wynosi:

• nie więcej niż 4 - to należy podać dziecku do oddychania powietrze wzbogacone w tlen;
• 5 – 6 – można rozpoznać niewydolność oddechową niewielkiego stopnia – wtedy oprócz wzbogacenia mieszaniny oddechowej w tlen może być wskazane prowadzenie wentylacji dziecka poprzez maskę;
• 6 – 8 - można rozpoznać niewydolność oddechową średniego stopnia – w tym przypadku wskazane jest prowadzenie wentylacji poprzez maskę mieszaniną oddechową wzbogaconą w tlen, z zastosowaniem dodatniego wdechowego ciśnienia w drogach oddechowych;

• 8 – 10 – można rozpoznać ciężką niewydolność oddechową – wtedy dziecko należy zaintubować po uprzedniej wentylacji i natlenowaniu;
-------------------------------------------------------------------------
Głównym problemem świeżorodków są problemy oddechowe. Dlatego od niedawna wprowadzono nowy krok w resuscytacji krążeniowo-oddechowej „świeżorodków”, wprowadzając akronim MR SOPA:

• M - założyć maseczkę wentylacyjną na twarz pacjenta
• R - repozycja główki w celu udrożnienie dróg oddechowych
• S - ssania - odessanie najpierw z ust później z nosa
• O - otworzyć usta/wentylować
• P - pressure - ciśnienie – zwiększać stopniowo ciśnienie wentylacji aż do 40 cm H2O

• A - alternatywa - rozpoczęcie alternatywnej wentylacji (maska krtaniowa lub rurka intubacyjna)
-------------------------------------------------------------------------
Kursy ATLS czy ETC rekomendują AT-MIST jako sposób raportowania chorego z obrażeniami wielonarządowymi. W czasie przyjęcia na SOR/Centrum urazowego osoba przekazująca pacjenta omawia go wg akronimu AT-MIST. Również wojskowi w ramach działalności NATO stosowali raportowanie wg AT-MIST np. w Afganistanie. Ustalenie jednolitego sposobu raportowania w Polsce w ramach SOR/CU z zastosowaniem AT-MIST mogłoby przyczynić się do poprawy w zakresie komunikacji między ZRM a zespołem urazowym.

-------------------------------------------------------------------------
Badanie poszkodowanego w warunkach taktycznych wykonuje się wgakronimu MARCHE: (Taktyczne Ratownictwo Medyczne)

M - masive bleeding - krwotoki

A - airways - drożność dróg oddechowych

R - respiration - oddech

C - circulation - krążenie 

H - head/hipothermia - głowa/hipotermia

E - everything else - wszystko inne
-------------------------------------------------------------------------
Akronim SLUDGE B - Toksydrom cholinergiczny - objawy muskarynowe.

Salivation - ślinienie
Lacrimation - łzawienie
Urination - oddanie moczu
Diarrhoea - biegunka
Gastrointestinal upset - nieżyt przewodu pokar.
Emesis - wymioty
Bronchorrhea - wzmożone wydzielanie gruczołów dróg oddechowych, skurcz oskrzeli, sinica, kaszel

Bradycardia - bradykardia
-------------------------------------------------------------------------
"Stany bezpośredniego zagrożenia życia po urazach klatki piersiowej, wymagającymi natychmiastowego leczenia są : "Śmiertelna siódemka". Stanami pośrednio zagrażającymi życiu, trudniejszymi w rozpoznaniu "ukryta szóstka"

Śmiertelna siódemka:

- niedrożność dróg oddechowych
- odma prężna
- tamponada serca
- odma otwarta
- masywny krwiak opłucnej
- odma z krwiakiem opłucnej
- wiotka klatka piersiowa

Ukryta szóstka:

- stłuczenie serca
- stłuczenie płuc
- obrażenia aorty i dużych naczyń
- uszkodzenie tchawicy i oskrzeli
- uszkodzenia przepony

- obrażenia przełyku.
-------------------------------------------------------------------------
Leczenie wstrząsu zasada VIP + PS.

V - (ventilate) - zapewnienie drożności dróg oddechowych i wymiany gazowej, dostarczenie tlenu do tkanek.
I - (infuse) - podawanie płynów, utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej, wypełnienie łożyska naczyniowego.
P - (pump) - przywrócenie i utrzymanie właściwej czynności serca. Utrzymanie ciśnienia tętniczego, regulacja pracy serca.

P - (pharmacological) - zastosowanie leków do poprawy perfuzji narządów, przyczynowe leczenie.
S - (specific, surgical) - działania inwazyjne i interwencje chirurgiczne
-------------------------------------------------------------------------
Przyczyn nieprzytomności COMA 

C-cranial (uraz głowy)
O-overdose (przedawkowanie)
M-metabolic (zaburzenia metaboliczne)
A-alkohol
-------------------------------------------------------------------------
Akronimy "OPISAĆ, PIZZA ZAKOP TU" jako elementy działania oraz zadania Kierującego Medycznymi Działaniami Ratunkowymi w przypadku np wypadku masowego (terroryzmu) 

Zadania KMDR - Akronim OPISAC:

O - Oceń miejsce zdarzenia (czy jest bezpiecznie, czy jest miejsce na inne zespoły ratunkowe : HEMS)

P - Pomyśl o własnych potrzebach (potrzebujesz więcej karetek ?, Straż ?, HEMS ?)

I - Informuj dyspozytora o swoich spostrzeżeniach (pamiętaj on nie widzi tego co się dzieje)

S - Segregacja poszkodowanych (triage)

A - Akceptuj ważne medyczne czynności ratunkowe (miej nadzór nad pozostałymi ratownikami)

C - Czekaj na miejscu do ostatniego poszkodowanego (rannym przekazuj innym ZRM i kieruj do szpitali wskazanych przez dyspozytora)

Elementy komunikacji z dyspozytorem - Akronim "PIZZA ZAKOP TU"

P - Podaj dane lokalizacyjne (drogi dojazdu i dotarcia)
I - Informuj o zagrożeniach (obecnych/potencjalnych)
Z - Znaj liczbę poszkodowanych i kategorie obrażeń
Z - Zabezpiecz sobie dodatkową pomoc
A - Aktywnie informuj o postępach akcji

Z - Zarządzanie medycznymi działaniami ratunkowymi
A - Akceptacja ważnych czynności ratunkowych
K - Koordynacja współpracy z innymi służbami
O - Opieka i nadzór nad bezpieczeństwem kolejnych ZRM
P - Przekazanie pacjentów do transportu ZRM

T - Triage (nadzór nad segregacją)
U - Utrzymywanie łączności z centrum dyspozytorskim

-------------------------------------------------------------------------
Zastosowanie algorytmu LEMON podczas oceny dróg oddechowych pozwala, z dużym prawdopodobieństwem, przewidzieć wystąpienie trudnej intubacji.

L- look externally (ocena zewnętrzna – należy wychwycić zmiany anatomiczne, które mogą utrudnić intubację/udrożnienie dróg oddechowych),

E – evaluate the 3-3-2 rule (reguła 3-3-2, aby nie było problemów z intubacją muszą być spełnione następujące warunki: odległość między siekaczami szczęki i żuchwy musi wynosić co najmniej 3 palce poszkodowanego, odległość pomiędzy bródką a kością gnykową powinna wynosić również 3 palce, odległość pomiędzy wyniosłością krtaniową a dnem jamy ustnej powinna wynosić co najmniej 2 palce),

M – Mallampati score (skala Mallampati – dosyć niefortunnie się tu znalazła, gdyż jej wartość predykcyjna to tylko 50% ),

O – obstruction (niedrożność – każda sytuacja warunkująca problem w laryngoskopii i wentylacji, np. zapalenie nagłośni, ropień okołomigdałkowy czy obrażenia tej okolicy),

N – neck mobility (ruchomość szyi – utrudnienia wruchomości szyi z powodu podejrzenia lub jawnego uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa). 

-------------------------------------------------------------------------

Zasady bezpiecznego transportowania pacjentów - akronim ACCEPT.

"Transport nie może być dla chorego szkodliwy. Aby móc takie cele osiągnąć : WŁAŚCIWY pacjent musi być zabrany we WŁAŚCIWYM czasie przez WŁAŚCIWYCH ludzi do WŁAŚCIWEGO celu, WŁAŚCIWYM środkiem transportu.

A - assess the situation (ocena sytuacji)
C - control the situation (opanowanie sytuacji)
C - communication (porozumienie)
E- evaluate the need for transfer ( ocena konieczności trans.)
P - package and prepare (przygotowanie do transportu)
T - transportation (przewóż)

Zgodnie ze schematem ACCEPT konkretne czynności wykonywane są we właściwej kolejności i trudniej jest o nich zapomnieć."