Cukrzyca - hipoglikemia...

Hipoglikemię rozpoznaje się przy obniżeniu stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l), niezależnie od występowania objawów klinicznych, które u części osób, zwłaszcza chorujących od wielu lat na cukrzycę typu 1, mogą pojawiać się dopiero przy niższych wartościach glikemii.

Etiopatogeneza:

Wartość 70 mg/dl należy uznać za stężenie alertowe wymagające spożycia węglowodan bądź dostosowania dawki leków obniżających glikemię, niezależnie od wystąpienia objawów lub ich braku, w celu przeciwdziałania dalszemu jej spadkowi. Stanowi to uzasadnienie dla wyznaczenia wartości granicznej dla zagrażającej hipoglikemii na poziomie 70 mg/dl.

Za klinicznie istotną hipoglikemię należy uznać wartość mniejszą od 54 mg/dl (3 mmol/l). Objawy hipoglikemii mogą też wystąpić przy wyższych wartościach glikemii (> 100 mg/dl), wówczas gdy dochodzi do jej szybkiego obniżenia. Tak zwana nieświadomość hipoglikemii, określana jako nieodczuwanie patologicznie niskich (£ 70 mg/dl, tj. £ 3,9 mmol/l) wartości glikemii, jest istotnym powikłaniem częstego występowania epizodów hipoglikemii

Ciężka hipoglikemia jest epizodem wymagającym pomocy innej osoby w celu podania węglowodanów, glukagonu lub podjęcia innych działań. Wartości glikemii podczas epizodu mogą być niedostępne, jednak ustąpienie objawów po powrocie glikemii do normy jest uznawane za wystarczający dowód, że epizod był spowodowany niskim stężeniem glukozy we krwi. (5)

Klasyfikację hipoglikemii według International Hypoglycemia Study Group, 2017.

Rys. Klasyfikację hipoglikemii według International Hypoglycemia Study Group, 2017. Źródło: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, S. 35

Należy zwrócić uwagę że hipoglikemii nie klasyfikujemy na podstawie wartości glikemii a na podstawie objawów i sposobu opanowania tej patologii.

Przyczyny hipoglikemii:

- błędy w insulinoterapii
- nadmierna dawka leków doustnych
- dążenie do zbyt szybkiego wyrównania
- błędy żywieniowe (nieadekwatny posiłek, alkohol)
- zaburzenia ze stron układu pokarmowego (biegunka, wymioty,gastropareza)
- zmiany wchłaniania insuliny(miejsce wstrzyknięcia, wysiłek fizyczny, nowa fiolka insuliny)

Objawy: 

- bladość, drżenie mięśniowe
- nagle występujące uczucie głodu
- tachykardia
- wzrost ciśnienia
- lęk
- zimne poty
- bóle i zawroty głowy, zmęczenie, rozdrażnienie
- częste ziewanie i drętwienie wokół ust
- zaburzenia widzenia i podwójne widzenie
- zaburzenia ruchowe, zaburzenia mowy
- upośledzenie zdolności poznawczych, zaburzenia koncentracji
- splątanie
- zmiana nastroju
- okresowy przejściowy niedowład połowiczny
- drgawki
- stan przedśpiączkowy, śpiączka i nawet śmierć
- zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę (emocje, miesiączka, naturalne remisja) (6)

Postępowanie przedszpitalne:

U przytomnego podaje się 10 - 20 g glukozy w formie tabletek lub słodki płyn - osłodzoną wodę, coca - colę, słodki sok. Wzrost glikemii następuje po 10 - 20 min. Następnie należy spożyć węglowodany złożone (ciastko, kanapka) i oznaczyć glikemię po 60 min w celu uniknięcia ponownego incydentu. Rozważyć podanie glukagonu podskórnie lub domięśniowo, przeszkolić osoby bliskie pacjentowi w zakresie podawania glukagonu.

U nieprzytomnego chorego lub osoby mającej problemy z połykaniem należy podać dożylnie 20 % glukozę 0,2 g/ kg mc a następnie podłączyć wlew 10% glukozy i kontynuować aż do odzyskania przytomności pod kontrolą glikemii. W sytuacji braku dostępu do żyły należy podać domięśniowo 1 mg (0,5 mg u dzieci < 6. rż.); glukagonu co podnosi glikemię o około 50 mg % a następnie po odzyskaniu przytomności podać węglowodany doustnie. (7)

U chorych na cukrzycę leczonych insuliną lub pochodnymi sulfonylomocznika mogą wystąpić przedłużające się epizody hipoglikemii, które czasami wymagają długotrwałego wlewu roztworu glukozy.

W przypadku wystąpienia incydentu ciężkiej hipoglikemii należy rozważyć hospitalizację chorego, ze względu na stan zagrożenia życia związany z możliwością rozwoju nieodwracalnych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym. (5)

źródło: (5)Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, 2018, tom 4, nr 1, Hipoglikemia s.34- 36; (6)Ostre stany zagrożenia życia w chorobach wewnętrznych (2016), Krystyna Sosada. Stany zagrożenia życia spowodowane zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo zasadowej /Hipoglikemia s. 334-337; (7)Interna Szczeklika mały podręcznik 2017.2018, Zaburzenia gospodarki węglowodanowej/ostre powikłania cukrzycy/hipoglikemia  s. 855- 856